✍️ هیئت مدیرە شبکە ندای زاگرس
بر اساس سرودهای مذهبی، تاریخ شروع این جشن به شرح زیر تعیین میشود:
دوازده مانگ هرچی نه چلی
یری روی یاران آما آو دلی
جشن خاونکار نه تنها یک وجود مذهبی، بلکه یک رویداد تاریخی و اجتماعی است که نشان دهنده پیروزی بر ظلم و توانمندسازی انسان امروز در تاریخ یارسان است. این جشن، به عنوان نمادی از هویت و تاریخ جامعه یارسان، هر ساله با شور و شوق جشن گرفته میشود.
این جشن در میان بسیاری از مردم یارسان برگزار میشود. تاریخچه این جشن به ایستادگی و مقاومت سلطان سهاک و یارانش، داوود، پیربنیامین و پیرموسی در غاری به نام مرنو (مەڕ در لکی و هورامی بە معنای غار است)بین مرزهای مصنوعی شرق و جنوب کوردستان برمیگردد. گروهی که با پیران یارسان مخالفت نمودند «چیچک» نام داشت. که قادره و خدرشاه و سلامت رهبری گروه مخالف رو به عهده داشتند که فرزندان شیخ عیسی و برادران سلطان سهاک بودند. پس از سه شبانهروز جنگ و کشتار در غار، گروه چیچک توانستند فرار کنند و بزرگان نجات یافتند. در زیر یک سرود مذهبی مختص این واقعه آمده است:
شاه فرما داود بیره جلا
بوزش و چیچک وعزم غزا
وارمای شاه داود وریزا
نما وجلا یو مصطفی
سر فروز اورد غلام نیل تار
لواپی چیچک طایفه ی کفار
سه شبانه روز غزای چیچک کرد
طاق ذی حیات ژیشان بر نکرد
ای طمه رما وه کفت اوروشنایی
سه روژه یاران داوات پادشاهی
دوازده مانگ هرچه نه چلی
یری روی یاران اما او دلی
پی وقت پی ساعت پا وقت پاوایی
جه لوح تا قلم جه گاو تا ماهی
بگیران سه روژه یاران داوات پادشاهی
هر کس نگیرو سه روژه یاران
نکرو داوات پادشاهی
بشش نمدان جه خرمان دو چیایی
بگیران سه روژه یاران
بکران داوات پادشاهی
وعشق یاران مرنوی
داود و بنیامین و پیرموسی
هر ساله جامعه یارسان سه روز خاونکار یا هفت سوار خاونکار را جشن میگیرند.
در کتاب «دیوانه گەورە» از پردیوری و سایر کتب یارسان، سرودهای مذهبی متعددی در مورد وقایع مرنو (مەڕنو) وجود دارد که در بالا تنها به یک نمونه از آنها اشاره شده است.
همزمان در مقامهای موسیقی یارسان “نەزم و تەرز” مخصوص این جشن هست و دیگر اماکن مقدس یارسانیان با تنبور نواخته میشود به شرح ذیل است.
یار دیدەکانی چیو وشن یار میو گیان
مزگان مزگان خاونکار میو گیان
باورمندان یارسان از آن زمان و تاکنون هر ساله این جشن را میگیرند به عنوان پیروزی بزرگان و یاران بر مخالفان خود جشن گرفتهاند. در طول تاریخ یارسانیان همیشه مورد حمله، بیاحترامی، به حاشیه رانده شدن و تبعیض از سوی مخالفان خود قرار گرفته و میگیرند. اما خوشبختانه با این همه ظلم و ناعدالتی که به آنها شده هیچوقت تسلیم نشدهاند و توانستهاند که شناسه و باورمندی خودشان را حفظ کنند و راه حق و حقیقت را ادامه داده است.
خانوادههای یارسانی در مراسم ویژه یارسانی در عصر آخرین روز جشن خاونکار، خروسی را قربانی میکنند و رسم و رسومات مخصوص به آیین یارسانی را به جا میآورند.
انار یکی از میوههای ویژه این فصل و جشن است که در این جشن باید حتما استفاده شود به عنوان نیاز به سبک و توسط پیران(سید) یارسان دعا داده میشود.
پس از این سه روز عید، جامعه یارسانی در روستاها و شهرهای یارسانی به دیدار یکدیگر به دیدار خانواده یارسانی میروند و در روز دوم عید، هزاران هنرمند یارسانی با نواختن تنبور و اجرای سرودههای دفتری یارسانی اصل پردیوری با همراه مردم عادی و حتی مردمان کورد غیر یارسانی به سمت روستای توتشامی (تۊشامی) حرکت کرده و در آنجا گرد هم آمده و به بزرگ و پیر و رهبر یارسان جشن خاونکار را تبریک و پیروز باش میگویند.
شبکه صدای زاگرس، صمیمانهترین تبریک خود را به مناسبت عید خاونکار به مردم کورد و یارسانی تقدیم میکند!
#شبکه_ندای_زاگرس
📥 @VOZiran1
🆔 https://t.me/VOZiran
🌐 www.voziran.org