چەمەر و سوگ بلوطهای کوردستان
ایلام- کوردستان برگزاری مراسم چەمەر در ایلام در سوگ درختان بلوط کوردستان
✍️ دیاکو شفیعی
“چەمەر”، نوای سوگ و اندوه مردمان جنوب زاگرس (ایلام، کرماشان و لورستان”، از دیرباز در مرگ سرداران و بزرگان ایل نواخته میشد؛ سازی غمناک که پژواک آن در کوه و دشت، نشانی از فقدان و ماتم بود. اما این بار، صدای “چەمەر” نه در عزای سردار یا بزرگی از ایل، بلکه در سوگ طبیعت و جنگلهای بلوط #کوردستان برخاسته است؛ جایی که شعلههای آتش بیرحمانه، هزاران هکتار از جنگلهای کهنسال زاگرس را در کام خود فرو برده و قلب مردم را به خون نشانده است.
این آتشسوزیها دیگر رویدادهایی تصادفی یا طبیعی نیستند. بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط زیست، سالهاست هشدار دادهاند که بخش بزرگی از این حریقها عمدی و سازمانیافته است. سودجویان زمینخوار، مافیای چوب، و در بسیاری از موارد نقش نیروهای امنیتی رژیم در پشت این آتشها ایستادهاند. سیاستی خاموش اما ویرانگر که همزمان با نابودی اکوسیستم زاگرس، پیوند مردم کورد با خاک و هویتشان را هدف گرفته است.
نتیجه چنین بیتوجهیها و تخریبها، نه تنها نابودی هزاران درخت بلوط، بلکه جانباختن شماری از مدافعان محیط زیست بوده است؛ شهیدان سبز و محیط زیست نشان دادند که در کوردستان، دفاع از طبیعت ادامه همان مبارزه تاریخی برای زندگی و آزادی است.
برای ملت کورد، بلوط تنها یک درخت معمولی نیست. بلوط در فرهنگ کوردی مقدس است؛ حافظ خاک، نگهبان سرزمین، نماد ریشهداری و پایداری است. ملت کورد به درخت بلوط همچون سردار و بزرگ ایل مینگرند؛ خاموشی هر درخت، همانند خاموشی یک قهرمان است. از همین روست که امروز، آوای “چەمەر” نه تنها برای انسانها، که برای هر بلوط سوخته و هر تکه خاک زخمی، به ناله درآمده است.
در این میان، نقش حاکمیت بیش از همه آشکار است. رژیم جمهوری اسلامی نه تنها برنامهای جدی برای حفاظت از محیط زیست ندارد، بلکه با سرکوب فعالان، محدودیت سازمانهای مردمنهاد و بیاعتنایی به هشدارهای کارشناسان، عملا آتش را شعلهورتر کرده است. بیتفاوتی مسئولان به فاجعهای چنین گسترده، نشان میدهد که تخریب محیط زیست کوردستان در راستای همان سیاست دیرینه “غارت منابع و حاشیهنشین کردن” این جغرافیاست.
با این حال، همانگونه که #بلوط در برابر خشکسالی، سرما و تبر ایستاده است، مردم کورد نیز در برابر این سیاستها مقاومت میکنند. یاد قهرمانان محیط زیست و صدای چەمەر، امروز به پیامی روشن بدل شده است، طبیعت بخشی از هویت ماست و سوگ بلوطها، سوگ آینده فرزندان ماست. اگر زاگرس بسوزد، حیات و آزادی کوردستان خاموش خواهد شد.
#چەمەر همچنان در کوهستانها طنینانداز است؛ نوایی برای بلوطهایی که سوختند، برای قهرمانانی که جان دادند، و برای ملتی که سوگوار است اما ایستاده میماند.