گزارش تحقیقی درباره رایزنیهای ایران در اروپا
این گزارش بر اساس تحلیل ۱۵۸۸ عنوان محتوای خبری منتشرشده در سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در فاصله شهریور ۱۴۰۰ تا پایان تیر ۱۴۰۴، تهیه شده است.
رایزنیهای فرهنگی، زیرمجموعه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامیاند. خود این سازمان روی کاغذ وابسته به وزارت ارشاد است، اما در عمل زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره میشود.
این سازمان امسال ۳۲۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد که با احتساب نرخ تبدیل بودجه، معادل ۶۰ میلیون دلار آمریکا است.
در ظاهر بیشتر اخبار رایزنیها محتوای «فرهنگی و هنری» دارند، اما در عمل درونمایه بسیاری از این اخبار سیاسی و ایدئولوژیک است.
بررسی زمانی تاریخ انتشار اخبار منتشرشده در سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نشان میدهد اوج فعالیت خبری این دفاتر به سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و در زمان فعالیت دولت ابراهیم رئیسی برمیگردد.
میزان فعالیت دفاتر فرهنگی ایران در اروپا البته یکسان نیست. به طور مشخص حجم فعالیتها در روسیه و بالکان به مراتب بیشتر از سایر کشورهاست. با توجه به نزدیکی ایران با روسیه و برخی کشورهای بالکان، به نظر میرسد دست نمایندگان جمهوری اسلامی برای تبلیغات سیاسی و ایدئولوژیک در این کشورها بازتر از اروپای غربی باشد.
بررسیهای آماری نشان میدهد حجم فعالیت سیاسی و مذهبی رایزنیهای ایران در روسیه، صربستان و بوسنی به مراتب بیشتر از کشورهای غرب اروپاست. در عوض، محور فعالیت رایزنیها در ایتالیا، آلمان و اتریش عمدتا رویدادهای «فرهنگی و هنری» است.
یکی از الگوهای پرتکرار در میان اخبار رایزنیها دفاع از سیاستهای جمهوری اسلامی در ارتباط با زنان و توجیه حجاب اجباری است. فکتنامه دستکم ۴۳ عنوان خبر را در فاصله سالهای ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ شناسایی کرده که موضوع آنها حجاب، زنان و جنسیت است.
به عنوان نمونه میتوان به برگزاری نشستی در یونان اشاره کرد که در آن یکی مدافعان حجاب اجباری با استناد به اخبار جعلی، حجاب اجباری را پدیدهای عادی و فرهنگی معرفی میکند و منکر برخوردهای خشن پلیس میشود.
با وجود سیاستهای اروپا در حمایت از اقلیتهای جنسی، یکی از محورهای فعالیت رایزنیهای جمهوری اسلامی، تبلیغات علیه همجنسگرایی است. به عنوان نمونه میتوان به سخنرانی محمدمهدی ایمانیپور، رئیس سازمان ارتباطات اسلامی در واتیکان اشاره کرد که در آن بهصراحت همجنسگرایی را «انحراف جنسی»، «نقشه جنگ جهانی علیه نهاد خانواده» و توطئه «اتاقهای فکر کشورهای غربی» توصیف میکند.
تبلیغ و ترویج سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی هم یکی از موضوعات پرتکرار در میان اخبار رایزنیهای فرهنگی است؛ از مراسم بزرگداشت برای قاسم سلیمانی و حسن نصرالله تا برگزاری سخنرانی در قلب اروپا برای تشریح کلیدواژههای «هجرت» و «جهاد».
دیگر موضوع داغ و پرتکرار در اخبار این رایزنیها، طرح مساله اسرائیل و فلسطین است. بهخصوص بعد از حمله هفتم اکتبر حماس و تشدید بحران در غزه، رایزنیهای جمهوری اسلامی فعالیتهای گستردهای آغاز کردهاند. به عنوان مثال میتوان به برگزاری نمایشگاه عکس به مناسبت «چهلمین روز طوفانالاقصی» اشاره کرد که با مشارکت دفتر فرهنگی جمهوری اسلامی در آتن برگزار شد.
البته رایزنیهای فرهنگی ایران در غرب اروپا کمی محتاطترند. تحلیل دادهها نشان میدهد، هم حجم اخبار مرتبط با اسرائیل و فلسطین در رایزنیهای شرق اروپا بیشتر است و هم محتوای آنها تندتر است. به عنوان نمونه در دفاتر فرهنگی ایران در روسیه جلساتی برگزار میشود که در آن سخنرانان به صراحت درباره نابودی و فروپاشی اسرائیل صحبت میکنند؛ چیزی که مشابهش را در غرب اروپا نمیبینیم.
دیوان حافظ با مقدمه علی خامنهای به زبان صربی؛ این کتابی است که رایزنی فرهنگی ایران در صربستان در سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است.
دستکم ۲۵ عنوان دیگر در میان اخبار رایزنیهای ایران در اروپا وجود دارد که موضوع آنها مدح و ستایش علی خامنهای است؛ از گزارشهای اغراقآمیز درباره رونمایی ترجمههای یونانی، سوئدی، ایتالیایی و اسپانیایی و… کتاب خاطرات و سخنرانیهای خامنهای تا انتشار دیدگاههای افرادی که به نام «اندیشمند غربی» معرفی میشوند و «نگاه عمیق و ژرف» رهبر جمهوری اسلامی را ستایش میکنند.
#شبکه_ندای_زاگرس
📥 @VOZiran1
🆔 https://t.me/VOZiran
🌐 www.voziran.org