از گذار دینی تا بیداری هویت ملی
✍️ دیاکو شفیعی
در دهه گذشته، مناطق جنوب کوردستان (ایلام و کرماشان)، شاهد تحولات اجتماعی و فکری عمیقی بودهاند. مردمان این مناطق، که سالها زیر سایه فقر، تبعیض و حاشیهنشینی فرهنگی زیستهاند، اکنون در مسیر بازتعریف هویت ملی خود گام برمیدارند. نشانههای این تحول را میتوان در رشد گرایشهای ناسیونالیستی، تضعیف گفتمان دینی، و شکلگیری آگاهی نوین سیاسی در میان جوانان مشاهده کرد.
برای دههها، حکومت مرکزی ایران با بهرهگیری از دین و نهادهای مذهبی تلاش کرده بود تا روح جمعی جامعه کوردی را در جنوب کوردستان مهار کند. مساجد، منابر و رسانههای رسمی، به ابزاری برای ترویج وفاداری به حکومت و خاموشسازی صداهای منتقد تبدیل شده بودند. اما با افزایش آگاهی عمومی و گسترش شبکههای اجتماعی، این چارچوب فکری به تدریج در هم شکست. نسل جدیدی از جوانان در ایلام و کرماشان، با نگاهی انتقادی به سنتهای مذهبی و نظام طبقاتی دینی، هویت خویش را نه در ایمان مذهبی بلکه در هویت ملی کوردی جستوجو میکند.
دور شدن جامعه از ساختارهای دینی در این مناطق، نه نتیجه نفی مطلق باورها، بلکه واکنشی به بهرهبرداری سیاسی از دین است. مردم دریافتهاند که حکومت از مذهب برای تفرقهافکنی میان بخشهای مختلف کوردستان و مهار همبستگی ملی استفاده کرده است. امروز در ایلام و کرماشان، شکافهای مذهبی دیگر تعیینکننده روابط اجتماعی نیستند؛ در عوض، آگاهی ملی و همبستگی کوردی جایگزین آن شده است.
افزایش ارتباطات فرهنگی و رسانهای میان جنوب کوردستان ایران با سایر بخشهای کوردستان نیز نقشی تعیینکننده در این دگرگونی داشته است. شبکههای ماهوارهای، رسانههای کردی و فضای مجازی، امکان گفتگو و تبادل اندیشه را فراهم کردهاند. جوانان ایلام و کرماشان اکنون نهتنها از اخبار و تحولات سیاسی کردستان عراق و سوریه آگاهاند، بلکه خود را بخشی از آن پیکر واحد میدانند. این احساس تعلق جمعی، ریشه در درک مشترک از سرنوشت تاریخی و آرمان آزادی دارد.
از سوی دیگر، سیاستهای تبعیضآمیز حکومت ایران در زمینههای اقتصادی و فرهنگی، به جای خاموش کردن روح ملی، به عاملی برای تقویت آن تبدیل شده است. فقر، بیکاری گسترده و نبود زیرساختهای توسعهای در ایلام و کرماشان، احساس بیعدالتی تاریخی را تشدید کرده است. مردم این مناطق بهروشنی میبینند که هویت و سرزمینشان همواره در حاشیه سیاستهای تهران قرار گرفته است. همین بیعدالتی ساختاری، انرژی تازهای به جنبش فکری و سیاسی در جنوب کوردستان بخشیده است.
امروز «مسئله کورد» در جنوب کوردستان ایران، تنها یک دغدغه سیاسی نیست، بلکه به مسئلهای وجودی برای مردم بدل شده است. این مسئله همه عرصههای زندگی اجتماعی را دربر گرفته: از زبان و فرهنگ گرفته تا آموزش، رسانه و حتی روابط خانوادگی. نسل جوان کورد با شجاعت از میراث فرهنگی خود سخن میگوید، لباس سنتی میپوشد، موسیقی بومی گوش میدهد و از تاریخ فراموششدهاش میآموزد. این بازگشت به ریشه، نشانه عقبگرد نیست؛ بلکه تلاشی برای بازیابی عزت و آگاهی جمعی است.
در جمعبندی میتوان گفت دهه اخیر، برای ایلام و کرماشان دهه بیداری هویت بوده است. مردمان این مناطق، از قید وابستگی مذهبی و ترس سیاسی رهایی یافتهاند و اکنون خود را بخشی از ملت بزرگ کورد میدانند. آنان آموختهاند که آزادی و برابری تنها از مسیر آگاهی ملی و همبستگی میگذرد. این دگرگونی آرام اما عمیق، نشانه آن است که جنوب کوردستان ایران در مسیر بازگشت به خویشتن تاریخی خود قرار گرفته است؛ بازگشتی که میتواند آیندهای متفاوت برای سراسر کوردستان رقم بزند.
#ناسیونالیسم #کرماشان #ئیلام #ایلام #زاگرس
#شبکه_ندای_زاگرس
📥 @VOZiran1
🆔 https://t.me/VOZiran
🌐 www.voziran.org