✍️ کوچهر پزشک
در جامعە کوردستان، زنان نقش محوری در تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایفا کردهاند و همواره در خط مقدم مبارزه برای هویت و عدالت اجتماعی حضور داشتهاند. با این حال، موقعیت آنان با موانع جدی و ساختاری روبهروست؛ موانعی که هم ناشی از تبعیض جنسیتی و هم ناشی از شرایط سیاسی و اقتصادی منطقه است. بررسی مشکلات و فرصتهای زنان در کوردستان نشان میدهد که هرچند محدودیتها گستردهاند، ظرفیتهای تازهای نیز برای تغییر و پیشرفت فراهم آمده است.
یکی از اصلیترین مشکلات زنان کوردستان، بعد فرهنگی و اجتماعی است. در بسیاری از مناطق، باورهای سنتی و مردسالارانه به شکل عمیقی در زندگی زنان نفوذ کردهاند. پدیدههایی مانند ازدواج زودهنگام، خشونت خانگی، محدودیت در تحصیل و اشتغال، و حتی قتلهای ناموسی، همچنان تهدیدی جدی علیه حقوق و آزادی زنان به شمار میروند. این محدودیتها نه تنها توانمندی فردی زنان را کاهش میدهند، بلکه مانع مشارکت فعال آنان در تحولات جامعه نیز میشوند.
بُعد دوم، مسائل سیاسی و حقوقی است. قوانین رسمی در کشورهای حاکم بر بخشهای مختلف کوردستان (ایران، عراق، ترکیه و سوریه) اغلب به تثبیت مردسالاری کمک میکنند و زنان کمتر به عنوان سوژهای مستقل و برابر شناخته میشوند. کمبود نمایندگی زنان در ساختارهای سیاسی و تصمیمگیری، محدودیت در حق مالکیت و مشارکت اقتصادی، و تبعیض در حقوق مدنی، از مهمترین نمونههای این بعد هستند.
بعد سوم، مشکلات اقتصادی است. زنان کورد اغلب به دلیل نبود فرصتهای برابر در بازار کار و نابرابری دستمزد، در مشاغل کمدرآمد و غیررسمی مشغول به کار میشوند. این وضعیت، نه تنها استقلال مالی آنان را محدود میکند، بلکه توانایی آنان برای مشارکت اجتماعی و سیاسی را نیز کاهش میدهد.
با وجود این موانع، تغییراتی محسوس در حال شکلگیری است و فرصتهای تازهای پیش روی زنان کوردستان قرار گرفته است. یکی از مهمترین این فرصتها، رشد آگاهی اجتماعی و شکلگیری جنبشهای فمینیستی و برابریخواهانه در منطقه است. زنان کورد با حضور فعال در جنبشهای سیاسی و نظامی، مانند یگانهای مدافع خلق، تصویر نوینی از زن کورد به جهان ارائه کردهاند؛ تصویری که با مقاومت، رهبری و آگاهی همراه است.
در حوزه فرهنگ و رسانه نیز تغییراتی جدی رخ داده است. رشد شبکههای اجتماعی و رسانههای مستقل، امکان دیده شدن صدای زنان و بیان روایتهای متفاوت آنان را فراهم کرده است. روزنامهنگاران، نویسندگان و هنرمندان زن توانستهاند در برابر جریانهای سنتی ایستادگی کنند و نقش زنان را در جامعه بازتعریف کنند.
مهاجرت و ارتباطات جهانی نیز فرصتهای تازهای ایجاد کرده است. اگرچه مهاجرت با چالشهای هویتی و اقتصادی همراه است، اما زنان کوردی در جوامع دموکراتیک غربی توانستهاند تجربهها و آگاهیهای تازه را به جنبش زنان در کوردستان منتقل کنند. این انتقال تجربه، به ایجاد شبکههای قوی زنان و تقویت همبستگی میان فعالان در داخل و خارج از منطقه کمک کرده است.
وضعیت زنان در کوردستان، بازتاب تضاد میان سنت و مدرنیته است. آنان هم با محدودیتهای شدید روبهرو هستند و هم با فرصتهای جدید برای مشارکت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مواجهاند. توانایی جنبشهای زنان در بهرهگیری از این فرصتها و همزمان مبارزه با ساختارهای ستمگر، نقش تعیینکنندهای در آینده این مسیر خواهد داشت.
زنان کوردستان نشان دادهاند که حتی در شرایط دشوار قادر به خلق فرصت و مقاومت هستند. مبارزه آنان نه تنها برای دستیابی به برابری جنسیتی، بلکه بخشی از مبارزه گستردهتر برای آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی در منطقه است. این تجربه، الگوی مهمی برای سایر جوامع و جنبشهای زنان در مناطق مشابه ارائه میدهد و تاکیدی است بر این که پیشرفت واقعی بدون مشارکت فعال زنان، امکانپذیر نیست.
#شبکه_ندای_زاگرس
📥 @VOZiran1
🆔 https://t.me/VOZiran
🌐 www.voziran.org