🟤 کرماشان نگین شرق کوردستان در چنبره فقر و ویرانی زیر چکمههای سیاستهای تبعیضآمیز رژیم ایران
✍️ کامبیز نجفی
کرماشان، استانی با تاریخ کهن و طبیعتی بکر، روزگاری میتوانست بهعنوان قطب اقتصادی، کشاورزی و فرهنگی شرق کوردستان بدرخشد. سرابهای خروشان، طاق بستان با قدمتی هزارساله، دشتهای حاصلخیز و موقعیت جغرافیایی ویژه، همه نویددهنده آیندهای روشن برای مردمان این دیار بود. اما امروز، این استان بیشتر به نگینی تاریک و زخمی شبیه است؛ زخمی که سالها سیاستهای تبعیضآمیز، نگاه امنیتی و بیتوجهی سیستماتیک رژیم ایران بر آن نهاده است.
بر اساس آمار رسمی مرکز آمار رژیم ایران، نرخ بیکاری در استان کرماشان در پاییز ۱۴۰۳ به ۱۱.۸ درصد افزایش یافته که نسبت به سال قبل ۰.۶ درصد بیشتر شده است. اما این ارقام رسمی، تنها بخش کوچکی از واقعیت را بازگو میکنند. در مناطق روستایی، حاشیهنشین و میان جوانان، بیکاری بسیار فراتر از این آمارهاست و پیامدهای آن نه تنها اقتصادی بلکه اجتماعی و روانی است. بیکاری جوانان موجب تنشهای روانی، تضعیف هویت فردی و اجتماعی، فروپاشی خانوادهها و کاهش سرمایه اجتماعی میشود. هر روز که میگذرد، این مشکلات بیشتر به بحرانهای عمیقتری تبدیل میشوند که زندگی مردم را تهدید میکند.
مشکل تنها بیکاری نیست؛ زیرساختهای استان نیز وضعیت وخیمی دارند. پروژههای نیمهکاره ورزشی، بیمارستانهایی که به طور ناقص ساخته شدهاند و طرحهای شهری مانند بلوار جانبازان که سالها متوقف ماندهاند، نمونههای عینی از بیتدبیری و کمتوجهی حکومتی است. شبکههای فرسوده آب و فاضلاب، دفع نامناسب زباله، آلودگی هوا و کمبود منابع آبی، بحران زیستمحیطی را تشدید کردهاند. خشکشدن بخشهایی از سرابها و دریاچهها، نشانه هشداردهندهای است که اگر چارهای اندیشیده نشود، خسارتهای جبرانناپذیری به دنبال خواهد داشت.
از سوی دیگر، مشکلات اجتماعی همچون حاشیهنشینی و اعتیاد در میان جوانان، به معضلاتی بزرگ تبدیل شده است. افزایش جمعیت و کمبود مسکن، باعث شده حاشیهنشینی گستردهتر شود که در آن فقر، بیکاری و آسیبهای اجتماعی دیگر، به ویژه اعتیاد، ریشه دواندهاند. اعتیاد نه فقط سلامت جسمی و روانی افراد را تهدید میکند، بلکه خانوادهها را نیز از هم میپاشاند و جامعه را دچار بحرانهای عمیقتر میسازد.
کرماشان با داشتن خاک حاصلخیز، منابع زیرزمینی غنی، مرز مشترک با عراق و قرارگیری در مسیر تاریخی جاده ابریشم، میتوانست یکی از قطبهای اقتصادی، کشاورزی و گردشگری منطقه باشد. نیروی انسانی جوان و فرهنگ غنی این استان ظرفیت بالایی برای رشد و توسعه دارد. اما دههها سیاستگذاریهای تبعیضآمیز رژیم ایران، نگاهی امنیتی به استان و غارت منابع طبیعی، فرصتهای طلایی را به باد داده و کرماشان را به استانی محروم و بحرانزده بدل کرده است.
امروز کرماشان با فقر گسترده، بیکاری، مهاجرت اجباری جوانان و تخریب محیط زیست دستوپنجه نرم میکند. جوانان یا به ناچار این دیار را ترک میکنند یا در دام اعتیاد و ناامیدی گرفتار میشوند. این وضعیت، بیش از آنکه به آیندهای روشن و شکوفا شبیه باشد، یادآور مناطق محاصرهشده و ویران شدهای چون غزه است؛ اما با این تفاوت که در کرماشان، این نابسامانیها با آمارهای رسمی که اغلب دستکاری شدهاند و وعدههای پوچ حکومتی پوشانده میشوند.
بیتوجهی و سیاستهای امنیتی حاکمیت نه تنها به توسعه استان لطمه زده، بلکه زمینهساز بحرانهای اجتماعی و زیستمحیطی شده است که اگر سریعاً به آنها رسیدگی نشود، تبعات جبرانناپذیری خواهد داشت. سرمایههای انسانی و منابع طبیعی این استان میتوانستند نقطه قوتی برای شکوفایی کرماشان باشند، اما امروز این ظرفیتها قربانی سیاستهای ناعادلانه و سرکوبگرانه شدهاند.
در نهایت، سرنوشت کرماشان میتواند آیینهای برای وضعیت کل روژهلات کوردستان و مناطق دیگر تحت سیطره رژیم ایران باشد؛ جایی که توسعه و رفاه در پس سیاستهای سرکوب و تبعیض پنهان شده است. تا زمانی که این سیاستها تغییر نکند و نگاه امنیتی جای خود را به توسعه و عدالت ندهد، کرماشان و مردمانش همچنان در چرخهای معیوب گرفتار خواهند بود که خروج از آن، مستلزم ارادهای جدی و تغییر اساسی است.
