سی سالە مایشتی (سیدمیر محمد صالح ماهیدشتی) شاعر و عارف بزرگ کورد، ملقب بە حیران علیشاە در سال ١٢٥٣ هجری در ماهیدشت کرماشان دیدە بە جهان گشود.
در جوانی طریقت نعمت الهی برگزید و برای رسیدن بە حضور بزرگان این طریقت، نخست بە شیراز و سپس بە کاشان رفت. از آن جهت کە تدریس غالبا بە زبان عربی بود در بیتی مشهور می‌فرماید:
من کوردم عاشق مەست و خراوم
تو وە عەرەبی مەدەی جواوم
در سدەی سیزدە و زمان با سکونتش در کاشان ، بە تدریس مریدان خویش مشغول گشت و بە علت تدریس بە زبان کوردی، آماج حملات تند انتقادی قرار گرفت و درپاسخ انتقادات این شعر را سرود:
ڕۊەڕۊ حەقم، مەنزوور هووم
کەڵام ناتق، ئایات نووم
لسان کوردیم کەڵام حەقن
واتەی من کەڵام، حەق موتڵەقەن
ئەگەر موخاڵف دین موبینەن
لکم دینکم ولی دین
بە دنبال گرفتن لقب حیران علیشاە بە زادگاهش بازگشت و لاهوتی شازادە امیرمحترم و بزرگان دیگر از جملە مریدان وی گشتند.
خانقاە او در یکی از ضلع‌های مسجد جلیلی معروف بە دروازە اصفهان (کە حال پارک در آن محل احداث گشتە) ساختە شد.
دفتر اشعارش برای اولین بار در سال ١٣٣٤ قمری در چاپخانە وزیری تحت عنوان «کنزالعرفان» و برای دومین بار در ١٣٣٤ شمسی توسط حسن حیرانی و سپس در سال ١٣٦٨ بە همت محمدعلی سلطانی چاپ گردید.
اشعار حیران علی شاه از منظر ریتم و محتوا از چنان غنایی برخوردار است ک نظر بزرگان موسیقی کوردی از جملە شهرام ناظری را بە طرف خود جلب نمودە تا در آلبوم‌های خود از بهره بگیرد؛ از جملە: یاوەران مەسم در آلبوم معروف حیرانی، قلندرانە از عزیز شاهرخ، قبلە حاجات از عزت‌الله قلندرکی، بانگ اهورایی از رامین کاکاوند و بسیاری دیگر کە اشعار عارفانە وی را بازخوانی کردەاند.
سی سالە مایشتی در سال ١٢٨٤ در کرماشان دیدە از جهان فروبست و در آرامستان فیض آباد و جوار مزار مظفر علیشاە و تیمور بانیارانی بە خاک سپردە شد.
بە دنبال انقلاب مزار ایشان کە در جوار مزار مظفرعلیشاە است بە مسجد تبدیل شدە و متاسفانە محبوس در اتاق انباری گشتە و اجازە بازدید از آن دادە نمی شود و حتی در زادگاە خود یعنی کرماشان، خیابانی نیز بە نام خود ندارد و تلاش شدە تا برای غالب مردم ناشناختە باقی بماند!
اما این شاعر هویت طلب در جای جای اشعار خود آشکارا حرف خود را می‌زند که حقایق عالم معنا بی‌وقفه به کوردی بە زبانم جاری می‌شود و وی برای خود قائل بە رسالتی برای همەگیر کردن این حقایق است و در این راستا می‌گوید: در این زمان هم حقایق از زبان یک کورد، کە هم خود اوست، خارج می‌شود و بە مانند حافظ این احوال صاف و بی‌غش را، حاصل ورد سحر و درس قرآن می‌داند؛
هامسەران کوردن هامسەران کوردن
عەسر عەرب چی، یە دەور کوردن
لە دوعای سەحەر تاسیر وردن
ساغەرم سەرشار بادەی بی دوردن
او نیز خود را در هیئت شوریدەای می‌بیند کە بە واسطەی فنای فی‌الله، مستانە بە زبان ملت خود یعنی کوردی، معرفت می‌گستراند:
نۊر کورد چون شەمس، عالەم گردنە وەر (عالم را دربرگرفت)
حوکمێ بدەمە پيت، من سی ساڵەم
ئەوراق ئەلفاز بشور لە عاڵەم
مەست مەلەنگم لە جام سەرشار
وە لسان قەومم مەکەرم گوفتار
و دگر جا با تلمیحی بە حافظ می‌فرماید: درست است کە علم عشق در دفتر نباشد، اما در عین حال دفتر عشق من، یعنی اشعارم بی‌فایدە نیست:
هەر چەن علم عشق، وە دەفتەر نییەن
دەفتەرخانەی عشق، بی‌سەمەر نییەن
مەقسود حەرف نییەن لە سادقانم
سڵسڵە جونبان ڕێ عاشقانم
سی سالە باور دارد کە در جایگاهی است کە بر غالب حقایق پیدا و پنهان اشراف پیدا کردە است و لذا کارش بە شطاحی‌های بایزید گونە می‌رسد:
ئیمڕووژ ڕووژی وەن لە قاف تا وە قاف
کورد زوان بییەم وە سەڵمان ساف
برگرفته از کانال شورای آزادیخواهان کرمانشاه