سید یعقوب ماهیدشتی (سی یاقوو مایەشتی)

سید یعقوب ماهیدشتی یکی از شاعران به‌نام و کلاسیک کورد بود.در مورد تاریخ تولد و وفات ایشان مورخین متفق‌القول نیستند، اما مکتوب است که در سال ۱۷۹۹ یا بە روایتی دیگر ۱۸۱۲ در روستای قمشە، منطقه مایَشت در حومه کرماشان، در خانواده‌ای کورد و شیعه به دنیا آمد. نام اصلی او “سید یعقوب” بود، اما بیشتر عمرش با نام “سی یاقو” شناخته می‌شد. او تحصیلات دینی خود را به شیوه‌ای کلاسیک به پان رساند و در سال‌های ابتدایی جوانی تلاش کرد تا به فردی دانشمند و روشنفکر تبدیل شود. به همین منظور، به شهرهای بزرگی مانند کرماشان، بیستون، تهران، قم و شیراز سفر کرد.

در سال ۱۸۳۱ سی یاقو به عنوان نویسنده‌ی دربار محمد حسن خان، فرمانروای کلهر، منصوب شد. در دربار. نیز به ادامه تحصیل و شعر سرایی پرداخت ، به ویژه در زمینه خوشنویسی و شعر فعالیتی مداوم داشت. او همچنین با موسیقی آشنا بود و در زمینه آوازهای مقامی، به ویژه هوره، تخصص داشت. در اشعارش، بیشتر از زبان کوردی استفاده می‌کرد و شعرهایش به لهجه‌های گورانی و سورانی نیز نوشته شده‌اند.

دیوان اشعار سی یاقو شامل بیش از بیست هزار بیت شعر بود، اما تا به امروز بیشتر آن از بین رفته و تنها حدود هزار بیت باقی مانده است. اشعار او محتوای مذهبی، عاشقانه و توصیف طبیعت دارند و تاثیر زیادی از شعرای برجسته کورد ، به ویژه نالی، گرفته‌اند.

نام “سی یاقو” در بسیاری از منابع به عنوان شاعری مرتبط با آیین یارسان آمده است، اما در اشعارش به طور واضح اشاره‌ای به این آیین وجود ندارد. با این حال، او در اشعارش به تصوف، عشق و روحانیت اشاره می‌کند و بسیاری از افراد او را به عنوان یکی از اولین شاعران صوفی می‌شناسند.

سی یاقو در اشعارش، از ترکیب کلمات و لهجه‌های عربی و فارسی استفاده کرده و از واژگان جدید و شخصیت‌های کورد بهره گرفته است. در زمینه شعر کلاسیک و عروض، اشعار او به وضوح تحت تأثیر نالی بوده است.

سید یاقو در سال ۱۸۷۱ (۱۸۷۵) درگذشت و پیکرش در روستای قمشە، از توابع مایَشت کرماشان به خاک سپرده شد.